Osoby zmagające się z długami po upływie pewnego okresu nie są już zobowiązane do ich spłaty. Zgodnie z prawem, jeśli wierzyciel przez kilka lat nie będzie ubiegał się o pieniądze, w końcu straci możliwość ich odzyskania. Kiedy tak się dzieje i na jakich zasadach zaległości stają się „przeterminowane”? Wyjaśniamy, po jakim czasie następuje przedawnienie długów!
Spis treści
Na czym polega przedawnienie długów?
Przedawnienie długów następuje w sytuacjach, gdy wierzyciel po upływie prawnie ustalonego czasu w żaden sposób nie próbował wyegzekwować od swojego klienta zaległych należności. W takich okolicznościach dłużnik nie jest już zobowiązany do spłaty, a także nie może być do niej wzywany.
Bieg przedawnienia może jednak zostać przerwany przez zaakceptowanie długu, rozpoczęcie mediacji (w tym też wysyłanie monitów) czy wniesienie sprawy do sądu. Ignorowanie wiadomości oczywiście nie działa. Nawet jeśliby się je usuwało, w sądzie zostanie udowodnione, ze poczyniono próby kontaktu. Jeśli pożyczkodawca zupełnie milczy, dopiero wtedy wystarczy odczekać kilka lat. Nie jest to zbyt częste, ale zdarzają się takie sytuacje.
Przedawnienie nie oznacza jednak, że należność znika. Formalnie nadal istnieje, ale można sądownie ją całkowicie uchylić, wnosząc sprawę do sądu. W 2018 roku przepisy prawa stały się jeszcze bardziej przyjazne dla osób, które znajdują się w takiej sytuacji. Cały proces jest łatwiejszy, a przedawnienie następuje szybciej. Nie trzeba np. udowadniać przed sądem, że minął termin przedawnienia – dzieje się to z urzędu.
Warto wiedzieć, że sąd może nakazać spłatę, nawet jeśli dług jest już przeterminowany. Zdarza się to jednak bardzo rzadko, w wyjątkowych sytuacjach. Dzieje się tak, „jeśli wymagają tego względy słuszności”. Trudno dokładnie określić, co to znaczy, więc wiele zależy od gestii sędziego.
Po jakim czasie następuje przedawnienie długów?
Za początek biegu przedawnienia uznaje się termin, na który była wyznaczona spłata długu lub data podjęcia działań związanych z odzyskaniem pieniędzy. Inaczej jest jedynie w przypadku długów podatkowych – wtedy bieg zaczyna się od końca roku kalendarzowego, w którym miały być zapłacone.
Sama data przedawnienia przypada w kilka lat po rozpoczęciu biegu, ale przeterminowanie następuje prawnie dopiero na koniec roku kalendarzowego. Czas oczekiwania jest zależny od rodzaju długu. Zależności są następujące:
- rok – m.in. mandaty, roszczenia Poczty Polskiej (np. za zaginiona przesyłkę);
- 2 lata – m.in.: debety na koncie, roszczenia z umowy o dzieło/zlecenie;
- 3 lata – kredyty, pożyczki, karty kredytowe, podatki od nieruchomości, umowy ubezpieczenia, czynsz, roszczenia alimentacyjne lub z umowy o pracę;
- 5 lat – podatek dochodowy;
- 6 lat – długi spadkowe, roszczenia potwierdzone prawomocnym wyrokiem (w tym też egzekucja komornicza);
- 10 lat – składki ZUS.
Przy tym należy pamiętać, że jeśli po czasie wierzyciel podejmie jakieś działanie i przerwie bieg, zaczyna się on od nowa.
Jakie długi się nie przedawniają?
Prawo wyszczególnia także długi, które nie ulegają przedawnieniu nawet po 10 latach. Jeśli wierzyciel milczy przez kilkanaście lat, cały czas może upomnieć się o taką należność. Takie sytuacje zdarzają się jednak rzadko, ponieważ są wyjątkami. Może tak się stać jedynie w przypadku roszczeń innych niż majątkowe (np. alimenty) lub części kapitałowej kredytów hipotecznych (przedawnieniu ulegają tylko odsetki).
Czy warto czekać na przedawnienie długów?
Osoby w bardzo trudnej sytuacji finansowej mogą się zastanawiać nad tym, czy nie lepiej byłoby zaczekać na przedawnienie długów. Chociaż jest to możliwe, należy mieć świadomość tego, że nie jest to żadne wyjście z kłopotów. Bieg przedawnienia można łatwo przerwać, dlatego nawet jeśli póki co wierzyciel się nie odzywa, nie ma sensu liczyć na to, że taki stan będzie trwać.
Najlepiej jest działać szybko, zanim przez zwłokę dług znacznie się powiększy. Na początek warto postarać się polubownie rozwiązać sprawę z pożyczkodawcą, np. negocjując przesunięcie terminu spłaty lub rozłożenie go na raty. Jeśli nie jest to możliwe, dobrym rozwiązaniem może być też np. konsolidacja lub specjalna pożyczka dla zadłużonych.
Czy da się odzyskać pieniądze, gdy opłaci się przedawniony dług?
Zdarza się, że niektórzy dłużnicy przez niewiedzę lub celowe nieuczciwe działanie wierzyciela spłacili przedawniony dług. Niestety, jeśli zrobili to dobrowolnie, nie mają szansy na odzyskanie pieniędzy. Jeśli zaś zostali do tego skłonieni przez bezprawne działania (wezwania do zapłaty i inne czynności windykacyjne stosowane już po upływie czasu przedawnienia), powinni skorzystać z pomocy prawnika oraz wnieść sprawę do sądu.
Przedawnienie długów następuje po kilku latach, w zależności od rodzaju zobowiązania. Opcja ta jest przydatna, gdy chce się obronić przed roszczeniami nagle wysuwanymi po wielu latach. Nie powinno jednak traktować się jej jako szansę na uniknięcie odpowiedzialności. Jeśli masz kłopoty z długami, postaraj się je szybko rozwiązać!
